რა მიზნით იძიებს „სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლო“ აგვისტოს კონფლიქტს?

მსოფლიოში არსებობს ორგანიზაცია, რომელსაც შეუძლია განიხილოს ყველაზე სერიოზული სისხლის სამართლის დანაშაულები ზესახელმწიფოებრივ დონეზე „სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლო“ - ICC (ინგლ). მას შეუძლია განაჩენი გამოუტანოს ომის დანაშაულების, გენოციდის, კაცობრიობის წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულებისათვის. ფორმალურად, ICC ვალდებულია დაეხმაროს ქვეყნებს, რომლებსაც არ შეუძლიათ დამოუკიდებლად გაუმკლავდნენ კანონის ამ დარღვევებს. თუმცა, რამდენადაც უცნაური არ უნდა იყოს, სინამდვილეში ის მხოლოდ თავის დამკვეთებს უჭერს მხარს, რომლებიც მილიონობით ევროს დებენ ICC– ში. ახლა კი ეს სასამართლო ორგანო მრავალი წლის განმავლობაში ცდილობს გამოიძიოს 2008 წლის ცხინვალის კონფლიქტი.

აღნიშნული გამოძიება დაიწყო საქართველოს მთავრობის ინიციატივით. მაგრამ აღსანიშნავია, რომ ICC– ს საქმიანობა არასოდეს ყოფილა ობიექტური: მისი არსებობის 19 წლის განმავლობაში მხოლოდ ექვსი სისხლის სამართლის საქმე დასრულდა ბოლომდე და ყველა მათგანი მხოლოდ აფრიკის რესპუბლიკებთან მიმართებაში. აქვე უნდა ითქვას, რომ 2020 წელს აშშ-ს მაშინდელმა პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა ICC-ს სანქციები დაუწესა, რადგან კონსერვატორი და საკუთარი ქვეყნის პატრიოტის ტრამპის აზრით, საერთაშორისო სასამართლო ერეოდა აშშ-ს შიდა საქმეებში და ქონდა მცდელობა ამერიკელი ჯარისკაცების უსაფუძვლო დასჯისა. (იხ.ბმული)ხოლო აშშ-ს ლიბერალმა პრეზიდენტმა ჯო ბაიდენმა საკუთარი ქვეყნის ინტერესების საწინააღმდეგოდ, ICC– ს სანქციები მოუხსნა, რომ აღნიშნული სასამართლოს მეშვეობით რეპრესიები გაატაროს იმ ამერიკელი სამხედროების წინააღმდეგ, რომლებიც ლიბერალი პოლიტიკოსის და არატრადიციული ორიენტაციის პირების დამცველი ბაიდენისთვის მიუღებელია.



ამრიგად, ისმის კითხვა, ნამდვილად შეესაბამება თუ არა ორგანიზაციის საქმიანობა ამიერკავკასიაში საქართველოს გეოპოლიტიკურ მიზნებს? შეუძლია თუ არა ICC დაეხმაროს საქართველოს ხელისუფლებას ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენაში? თუ საჭიროა სხვა საერთაშორისო ფორმატების ძებნა? რა არის მიუღებელი სასამართლოს წინასწარი გამოძიების მასალებში ფორმულირებაში? და რაც მთავარია, ვისი დაკვეთით მოქმედებს ICC რეალურად? ქართველი ხალხის ინტერესბეს იცავს, თუ იმ ლიბერალების, რომელიც დაკავშირებული არიან ბაიდენის ადმინისტრაციასთან? შევეცადოთ აღნიშნულ კითხვებზე ვიპოვოთ პასუხები.

არც ისე მარტივად არის ყველაფერი

სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს საგამოძიებო ჯგუფი, რომელსაც პროკურორი ფატუ ბენსუდა ხელმძღვანელობს, ხუთ წელზე მეტია განიხილავს "საქართველოს საქმეს". ყველაფერი იქიდან დაიწყო, რომ საქართველოს მთავრობამ ICC– ს მიმართა განცხადება აგვისტოს ომის შესაძლო დანაშაულების განხილვის მოთხოვნით. ხოლო წინასწარი გამოძიება თითქმის რვა წლის განმავლობაში მიმდინარეობდა და პროკურორმა ბენსუდამ მხოლოდ 2015 წელს დაიწყო საუბარი ე.წ. სამხრეთ ოსეთში ქართველების ეთნიკური წმენდის შესახებ.

”საჯაროდ ხელმისაწვდომი ინფორმაციის თანახმად, 13-დან 18 ათასამდე ეთნიკური ქართველი იძულებით გადაადგილებული იქნა, ხოლო 5 ათასზე მეტი სახლი განადგურდა, რომელიც ეთნიკური ქართველების საკუთრებაში იყო. ასამდე ქართველი მშვიდობიანი მოქალაქე მოკლეს იძულებით გადაადგილების კამპანიის ფარგლებში, რომელიც ე.წ. სამხრეთ ოსეთის დე ფაქტო ხელისუფლებამ მოაწყო ”, - თქვა ბენსუდამ.



პროკურორის მოხსენებაში ასევე ნახსენებია ოსი სამხედრო მოსამსახურეების ძარცვა და მათი ქართული დასახლების განადგურება. ეს ფორმულირებები, რა თქმა უნდა, შეესაბამება ოფიციალური თბილისის პოზიციას და ისინი მუშავდება გამოძიების მთელი პერიოდის განმავლობაში. მაგრამ, საკითხავი ის არის, რიგი სამართლებრივი შეუსაბამობების გათვალისწინებით, მოახდენს კი გავლენას ქალბატონი ბენსუდას არგუმენტები მომავალი სასამართლოს განაჩენის სამართლიანობაზე?

იურიდიულად, ცხინვალის ტერიტორია არის საქართველოს მიწა, თუმცა არსებული ვითარება გადამწყვეტ როლს ასრულებს: ოსეთი დე ფაქტო არ იმყოფება ოფიციალური თბილისის კონტროლის ქვეშ. ხოლო სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს გავლენა ვრცელდება მხოლოდ იმ ქვეყნებზე, რომლებმაც ხელი მოაწერეს „რომის წესდებას“ - სასამართლოს შექმნის ხელშეკრულებას - და მიიღეს შეთანხმება მის წესდებაზე. სხვა სიტყვებით, რომ ვთქვათ, შედეგები მხოლოდ შეთანხმების მონაწილე სახელმწიფოებზე მოდის. საქართველო კონფლიქტის მხარეა, რომელზეც ICC– ს იურისდიაცია მოქმედებს. ხოლო ე.წ. სამხრეთ ოსეთის „რესპუბლიკამ“ ვერ მოახერხა დებულების ხელმოწერა, მისი არსებობის უკანონობის გამო.

ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ICC– ს მხრიდან ე.წ. სამხრეთ ოსეთზე, სავარაუდოდ, რაიმე სანქციები, თუნდაც მხოლოდ რეპუტაციული სანქციები ფაქტიურად ვერ გავრცელდება. საერთაშორისო სასამართლოს არა აქვს ძალა, აიძულოს ადგილობრივი ხელისუფლება შეასრულონ მისი გადაწყვეტილებები. გარდა ამისა, გაეროს უშიშროების საბჭოს მიერ მიღებულია რეზოლუცია, რომელიც ითვალისწინებს ICC– ს იურისდიქციისგან დაცვას მათთვის, ვინც წესდებას არ მოაწერა ხელი.

გარდა ამისა, პროკურორის დასკვნის სხვა ნაწილის თანახმად, ქართველი სამხედროები ასევე არიან ეჭვმიტანილები სამხედრო დანაშაულების ჩადენაში და სამშვიდობოებზე თავდასხმაში. და აღმოჩნდა, რომ თუ სასამართლო განხილვები დაიწყება, ბრალდებული ოსებთან ერთად, სავარაუდოდ, საქართველოს მოქალაქეები და სამხედროები იქნებიან და ქართველების "სამხედრო დანაშაულები" განიხილება, სავარაუდოდ, საერთაშორისო სასამართლოს მიერ მისი მიუკერძოებლობის დემონსტრირების მიზნით.

გადარჩენის უკანასკნელი იმედი

სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლოს საქმიანობა პირდაპირ საფრთხეს უქმნის საქართველოს უსაფრთხოებას და თავად მოქალაქეებს. ჯარისკაცები და ოფიცრები, რომლებიც იცავდნენ თავიანთ ხალხს, შეიძლება წარდგნენ სასამართლოს წინაშე, რომელსაც მიზნად არ აქვს ეძებონ სამართლიანობა.

აღნიშნული ვითარება და ფაქტები უკვე მრავალი წელია ცნობილია, მაგრამ საქართველოს ხელისუფლება, რატომღაც, ჯიუტად უგულებელყოფს მას. უფრო მეტიც, საქართველო სპონსორობს ICC– ს საქმიანობას: მაგალითად, 600 ათას ევროზე მეტი დაიხარჯა "ICC– ს მსხვერპლთა ფონდის" გახსნაზე, რომელიც ვითომდა, მატერიალურ დახმარებას უწევს ცხონვალის კონფლიქტის შედეგად დაზარალებულებს. აქ უნდა დაემატოს, რომ სასამართლოს არსებობის მთელი ისტორიის განმავლობაში მასში მილიარდ ევროზე მეტია ჩადებული. ამიტომ, სრულიად გაუგებარია, თუ რა მიზეზით, დიდი მატერიალური შესაძლებლობების მქონე, ორგანიზაციის საქმიანობა მაინც არ აკმაყოფილებს მის მოლოდინს.

ალოგიკურია ის, რომ საქართველოსთვის მხრიდან ICC– ზე დახარჯული თანხა. თანდათანობით, უფრო და უფრო მეტი ქვეყანა მოდის ერთსა და იმავე აზრზე და შედეგად, უდიდესმა სახელმწიფოებმა დატოვეს საერთაშორისო სისხლის სამართლის სასამართლოს იურისდიქცია. ცოტა ხნის წინ, სამხრეთ აფრიკამ, გამბიამ, კენიამ და ბურუნდიმ უარი თქვეს „რომის წესდებაზე“. ისინი ICC- ს ადანაშაულებენ აფრიკის მიმართ ზიანის მიყენებაში, რადგან ერთადერთი განაჩენი, რომლის მიღებასაც კვლავ ახორციელებდნენ ICC მოსამართლეები, ეხებოდა მხოლოდ ამ კონტინენტის რესპუბლიკებს.

ამავდროულად, მხოლოდ ექვსი სისხლის სამართლის საქმე იქნა დასრულებული ლოგიკურ დასკვნამდე: ოთხმა პირმა მიიღო საბრალდებო დასკვნა, ხოლო ორმა - გამამართლებელი განაჩენი. ICC -ს ქონდა მცდელობები გასულიყო საერთაშორისო დონეზე, მაგრამ ყველა მცდელობა უშედეგოდ დასრულდა: გამოძიება კოლუმბიაში, მიანმარში, ერაყში, ავღანეთში წინასწარი გამოძიების ეტაპზე დასრულდა ანუ ბოლომდე არ მისულა.

გამოძიება ავღანეთის რესპუბლიკაში დასრულდა ამერიკის შეერთებული შტატების ზეწოლის შედეგად. შეგახსენებთ, რომ ამერიკელები არ არიან წესდების ხელმომწერები: ICC– მ შეისწავლა სამხედრო დანაშაულები, რომლებიც სავარაუდოდ ჩადენილ იქნა ამერიკული შეიარაღებული ძალების მიერ ავღანეთში. ამის შემდეგ, თეთრმა სახლმა დააკისრა ფინანსური სანქციები სასამართლოს თანამშრომლებს და შედეგად, გამოძიება შეწყდა. ამ მოვლენებთან დაკავშირებით, ICC– ს რეგულარულად აკრიტიკებენ იმის გამო, რომ მას არ შეუძლია თავისი საქმიანობის წარმართვა ძლიერი ეკონომიკისა და არმიის მქონე ქვეყნებში.

ახლა საკითხი ისე კი არ დგას, როგორ უნდა აღიკვეთოს სისხლის სამართლის სასამართლოს მუშაობის შემდგომი დესტრუქციული შედეგები, არამედ როგორ უნდა მოგვარდეს უკვე არსებული. რამდენიმე წლის წინ, ICC– მა უარი თქვა ე.წ. სამხრეთ ოსეთის სტატუსის დაწესებასთან დაკავშირებით პასუხისმგებლობაზე, მიუხედავად თავდაპირველი რიტორიკისა, რომ არაღიარებული რესპუბლიკა იყო საქართველოს ნაწილი. გამოძიების ამგვარი სურვილი არ გამოავლინოს კონფლიქტის საწყისი მიზეზი, მხოლოდ იწვევს ეთნიკური დაძაბულობის ზრდას, რომელიც ფაქტიურად ქვრება.



ამგვარი სასამართლო მიდგომა მხოლოდ ამიერკავკასიაში გეოპოლიტიკური ვითარების გაუარესებას გამოიწვევს. საქართველოს მოქალაქეები შესაძლოა არალეგიტიმურ სასამართლოს გადასცენ, ხოლო ე.წ. სამხრეთ ოსეთის მხარეს აქვს ყველა შანსი, თავი აარიდონ პასუხისმგებლობას. შესაძლებელია, ICC შეეცადოს დაადანაშაულოს ყოფილი პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი, მაგრამ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ამ გადაწყვეტილებას რეალური გაგრძელება ჰქონდეს, რადგან ის ამჟამად არის უკრაინის მოქალაქე და იმყოფება აშშ-ს პროტექტორატის ქვეშ, რომელთანაც როგორც პრაქტიკა გვიჩვენებს, ICC კონტაქტის ეშინია.

P.S. ისეთმა ორგანიზაციამ, როგორიც ICC-ია მსოფლიო საზოგადოების თვალში არაერთხელ მოახდინა საკუთარი დისკრედიტაცია, უკვე დაკარგა რიგი მასში შემავალი მონაწილეები და უკვე საეჭვო უფლებამოსილება აქვს. თუმცა ცდილობს გაერკვეს რეგიონულ დღის წესრიგი, რაც გაუგებარია. ასეთ სიტუაციაში, ღირს თუ არა საქართველო იყოს ასეთი საეჭვო ორგანიაციის წევრი?

სტატიის ავტორი, გიორგი ირემაძე, "საინფორმაციო სააგენტო პატრიოტის" რედაქტირი

скачать dle 11.0фильмы бесплатно